หน่วยความจำ (Memory) หน่วยความจำเป็นส่วนที่จำเป็นสำหรับเครื่องคอมพิวเตอร์ โดยใช้สำหรับเก็บโปรแกรมและข้อมูล เพื่อให้หน่วยประมวลผลกลาง (CPU) อ่านโปรแกรมหรือคำสั่งมาทำการประมวลผลในภายหลัง
หน่วยความจำบนเครื่องไมโครคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคลหรือพีซี (PC: Personsl Computer) ที่ใช้สำหรับเก็บข้อมูลและโปรแกรมหรือคำสั่งมีชื่อเรียกว่า แรม (RAM: Random Access Memory) โดยลักษณะของการจัดเก็บข้อมูลจะเก็บข้อมูลเป็นเลขฐานสอง หรือเลขไบนารี (Binary Code) โดยตำแหน่งต่าง ๆ ภายในที่ใช้เก็บข้อมูลเรียกว่า แอดเดรส (Address) และข้อมูลภายในแอดเดรสแต่ละตำแหน่งเรียกว่า ดาต้า (Data) โดยทั่วไปโครงสร้างของหน่วยความจำจะสามารถเก็บข้อมูลได้แอดเดรสละ 8 บิต และจำนวนของแอดเดรสภายในหน่วยความจำที่สามารถเก็บข้อมูลได้ ขึ้นอยู่กับจำนวน ของบิตข้อมูลที่ใช้บอก ตำแหน่งภายในหน่วยความจำ เช่น ถ้าหน่วยความจำมีขนาด 64 กิโลไบต์ (64 Kbytes) หมายถึง หน่วยความจำที่สามารถเก็บข้อมูลได้ตำแหน่งละ 8 บิต หรือ 1 ไบต์ และสามารถ เก็บข้อมูลได้จำนวน 65536 ตำแหน่ง (2 ยกกำลัง 16) ดังนั้นจำนวนบิตของแอดเดรสจะเท่ากับ 16 บิต
หน่วยของหน่วยความจำในระบบคอมพิวเตอร์ สามารถแสดงได้ดังนี้
1 ไบต์ (byte) เท่ากับ 8 บิต
1 กิโลไบต์ (kilobyte) เท่ากับ 1,024 ไบต์
1 เมกะไบต์ (megabyte) เท่ากับ 1,024 กิโลไบต์
1 กิกะไบต์ (gigabyte) เท่ากับ 1,021 เมกะไบต์
หน่วยความจำที่ใช้งานในเครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นอุปกรณ์สารกึ่งตัวนำ (Semiconductor) สามารถแบ่งเป็น 2 ประเภทใหญ่ คือ
แบบโวลาไทล์ (Volatile) หมายถึงหน่วยความจำที่ต้องมีกระแสไฟฟ้าจ่ายให้กับหน่วยความจำตลอดเวลา เพื่อให้สามารถจำข้อมูลต่าง ๆ ได้ ได้แก่ แรม (RAM)
แบบนอนโวลาไทล์ (nonvelatile) หมายถึงหน่วยความจำที่สามารถเก็บข้อมูลไว้ได้ โดยไม่จำเป็นต้องจ่ายกระแสไฟฟ้าให้กับหน่วยความจำ ได้แก่ รอม (ROM:
Read Only Memory)
เทคโนโลยีที่ทันสมัยในปัจจุบันหน่วยความจำได้ถูกพัฒนาไปมาก ทำให้สามารถใช้งานได้ง่ายขึ้น โดยที่สามารถทำการเขียนและอ่านข้อมูลได้สะดวกเหมือนแรม และถึงแม้ว่า
ไม่มีกระแสไฟฟ้าจ่ายให้กับหน่วยความจำก็ยังสามารถเก็บข้อมูลไว้ได้ หน่วยความจำประเภทนี้ได้แก่ หน่วยความจำประเภทแฟลช (Flash Memory) ซึ่งใช้ในการ์ด
หน่วยความจำประเภทแท่ง (Memory stick) การ์ดแบบสมาร์ทไดรฟ์ (Smart Drive) ที่มีความสามารถเดียวกับฮาร์ดดิสก์